NEKKLACHTEN VERHELPEN

De nek bestaat uit zeven wervels en is essentieel voor hoofdondersteuning, bescherming van neurologische structuren (ruggenmerg en zenuwen), en het faciliteren een grote bewegingsvrijheid. In dit artikel leggen we alles uit over nekklachten en over hoe je nekklachten kan verhelpen.

Anatomie van de nek

De nek bevat zeven halswervels (cervicale wervels), aangeduid als C1 t/m C7. De Atlas (C1) ondersteunt het hoofd en stelt in staat om het hoofd op en neer te bewegen (‘ja’ te knikken). De Axis (C2) heeft een doornuitsteeksel (Dens) die draait in de Atlas. Op deze manier zorgt de Axis voor een groot gedeelte van de draaiing van de nek. De rest van de nekwervels (C3 t/m C7) kunnen buigen, strekken en draaien en geven stabiliteit aan de nek.

Rondom de nek bevinden zich een aantal spieren. We beperken ons tot de spieren die we bij Energenic het meeste behandelen.

Suboccipitale spieren

De spieren tussen de Atlas (C1) en Axis (C2) en de schedel zijn essentieel voor de ondersteuning en beweging van het hoofd. Een van de belangrijkste spieren in dit gebied is de Rectus capitis posterior major, die zijn oorsprong vindt op het doornuitsteeksel van de Axis (C2) en zich hecht op het achterhoofd. Deze spier is verantwoordelijk voor het strekken en draaien van het hoofd naar dezelfde kant. Daarnaast is er de Rectus capitis posterior minor, die van de Atlas ook hecht op het achterhoofd, maar iets aan de binnenkant van de aanhechting van de major. Deze spier helpt voornamelijk bij het strekken van het hoofd. Deze spieren kunnen wanneer ze verstijfd of verkleefd zijn de typische hoofdpijn geven op het voorhoofd of rond en/ of achter de ogen.

Andere spieren tussen de Atlas, Axis en het achterhoofd zijn de Obliquus capitis superior en de Obliquus capitis inferior. Zij bevinden zich iets meer aan de buitenkant ten opzichte van de Rectus capitis posterior major en minor. De Obliquus capitis superior zorgt het zijwaarts buigen van het hoofd. De Obliquus capitis inferior zorgt voor het draaien van de Atlas.

Sternocleidomastoideus

De Sternocleidomastoideus is een belangrijke spier in de nek, die aan weerszijden loopt van het borstbeen (Sternum) en sleutelbeen (Clavicula) naar het slaapbeen (Mastoid) achter het oor. Deze spier kan het nek buigen en draaien. Daarnaast is deze spier een hulpademhalingsspier, wat inhoudt dat het mee kan helpen bij (diep) inademen door het borstbeen op te tillen en daardoor de inhoud van de borstkast te vergroten.

Scalenus

Verder vind je aan de voorkant van de nek de Scalenusspieren. Deze lopen aan weerszijden van de halswervels (C2 t/m C7) naar de eerste en tweede rib. De belangrijkste functies van de Scalenusspieren zijn het heffen van de eerste twee ribben tijdens het (diep) inademen en het buigen en draaien van de nek. Net als de Sternocleidomastoideus is de Scalenus dus een hulpademhalingsspier. Spanning of overbelasting van de Scalenusspieren kan leiden tot nekpijn, schouderpijn, en tintelingen of gevoelloosheid in de armen door compressie van de zenuwen of bloedvaten in de nek (deze lopen namelijk door de Scalenus spier heen).

Longus colli

De diepste spier aan de voorkant van de nek is de Longus colli en loopt van C1 t/m T3 (derde borstwervel). De longus colli speelt een grote rol bij het buigen en stabiliseren van de nek. Het helpt de nek naar voren te buigen (flexie) en beperkt overmatige achterwaartse bewegingen (extensie). Spanning of letsel aan de longus colli kan leiden tot nekpijn en bewegingsbeperkingen. Omdat de Longus colli onderdeel is van de ‘deep-coreline’ (fasciale verbinding van spieren die stabiliteit geven aan de wervelkolom) kan spanning of letsel van de Longus colli ook invloed hebben op de aansturing van de diepe stabilisatoren van de lage rug.

Trapezius descendens

De Trapezius descendens is het bovenste gedeelte van de Trapeziusspier (monnikskapspier), die zich uitstrekt van de achterkant van de schedel en de nekwervels (C1 t/m C7) naar het buitenste deel van het sleutelbeen en het Acromion van het schouderblad (Scapula). Deze spier helpt bij het optrekken van de schouderbladen, zoals bij het ophalen van de schouders. Ze spelen ook een rol bij het stabiliseren en roteren van het schouderblad tijdens armbewegingen. Overbelasting of spanning in de Trapezius descendens kan leiden tot nek- en schouderpijn en hoofdpijn. Vaak is een gevoelige of verstijfde Trapezius gelinkt met stress. Stress zorgt voor meer spanning in de Trapezius descendens en dit laat de Trapezius descendens de schouders optrekken.

Splenius capitis

De Splenius capitis is een spier in de nek die loopt van de bovenste borstwervels (T3 t/m T6) naar het slaapbeen van de schedel en het buitenste deel van de bovenste nekwervels. Deze spier heeft als functie het draaien en lateraal buigen van het hoofd naar dezelfde kant, en bij gelijktijdige contractie van beide spieren het hoofd achteroverbuigen. De Splenius capitis ondersteunt ook de houding van het hoofd en de nek. Disfunctie of verstijving aan deze spier kan leiden tot nekpijn, hoofdpijn, en bewegingsbeperkingen.

Neck pain

Er zijn verschillende soorten nekklachten of klachten die hun oorsprong hebben in de nek. Meestal is er sprake van een algemeen beeld: pijn in de nek, stijfheid en soms uitstraling naar de schouder, het schouderblad of naar de schedel. Nekklachten kunnen een (sterke) relatie hebben met stress en arbeid gerelateerd zijn. Nekklachten kunnen ontstaan na een ongeluk of een val. En soms ontstaat het klachtenbeeld langzaam. Een aantal soorten nekklachten willen we kort toelichten.

Scalenus syndroom

Het Scalenus syndroom, ook bekend als het Thoracic outlet syndrome (TOS), is een aandoening waarbij de Scalenusspieren in de nek de zenuwen en bloedvaten beknellen die door de thoracale opening naar de armen lopen. Dit kan leiden tot pijn, spierzwakte, en gevoelloosheid in de nek, schouders, en armen. De symptomen kunnen verergeren door activiteiten waarbij de armen boven het hoofd worden gehouden of door langdurig dezelfde houding aan te nemen.

Oorzaken van het Scalenus syndroom kunnen zijn: anatomische afwijkingen, zoals een extra rib (cervicale rib), trauma, slechte houding, verminderde functie van de Scalenus spieren (te herkennen aan een anteropositie: een naar vorenstaande positie van het hoofd), verstijving van de Scalenus spieren (bijvoorbeeld door ademhalingsproblemen) of stress.

Nekhernia

Een nekhernia, of cervicale hernia, ontstaat wanneer een tussenwervelschijf in de nek uitstulpt en op nabijgelegen zenuwen drukt. Dit kan leiden tot nekpijn, schouderpijn, arm- en handpijn, gevoelloosheid, tintelingen, en spierzwakte. De meest voorkomende oorzaken zijn degeneratieve veranderingen door veroudering, trauma, of overbelasting.

Symptomen variëren afhankelijk van de locatie en ernst van de hernia. Diagnostiek gebeurt meestal via MRI of CT-scans. Behandeling begint vaak met conservatieve maatregelen zoals fysiotherapie en pijnstilling. Bij aanhoudende of ernstige symptomen kan chirurgische ingreep nodig zijn. Twijfel je aan jouw klachtenbeeld, neem dan altijd contact op met de huisarts.

Whiplash

Whiplash is een nekletsel dat ontstaat door een plotselinge, krachtige beweging van het hoofd, vaak veroorzaakt door een auto-ongeluk. Deze plotselinge beweging kan de spieren, banden en andere zachte weefsels in de nek beschadigen. Symptomen van whiplash kunnen heftig zijn en omvatten nekpijn en -stijfheid, hoofdpijn, duizeligheid, schouder- en rugpijn, gevoelloosheid of tintelingen in de armen, vermoeidheid, misselijkheid en concentratieproblemen.

Diagnose van whiplash wordt gesteld door een combinatie van medische geschiedenis, lichamelijk onderzoek, en soms röntgenfoto’s of een MRI. Behandeling richt zich op pijnverlichting en herstel van de mobiliteit en kan fysiotherapie, oefentherapie en pijnstilling omvatten. In ernstige gevallen kan langdurige revalidatie nodig zijn. Zijn jouw klachten ontstaan na een ongeluk, neem dan altijd contact op met de fysiotherapeut of huisarts. De juiste diagnose stellen is van groot belang voor je herstel.

Spanningshoofdpijn

Spanningshoofdpijn is een veelvoorkomende vorm van hoofdpijn, gekenmerkt door een drukkende of knellende pijn, meestal aan beide zijden van het hoofd en soms rondom de hele schedel (alsof een strakke band om de schedel zit). De pijn is matig tot hevig en kan gepaard gaan met spierspanning in de nek en schouders. Oorzaken zijn vaak stress, vermoeidheid, slechte houding of langdurig werken in dezelfde houding.

Symptomen omvatten een doffe, zeurende hoofdpijn, gevoel van strakheid of druk rond het voorhoofd of de achterkant van het hoofd en nek. In tegenstelling tot migraine gaat spanningshoofdpijn meestal niet gepaard met misselijkheid of overgevoeligheid voor licht en geluid. De oorzaak kan liggen in de spieren tussen de Atlas/ Axis en de schedel, maar ook in de  andere spieren van de nek (vaak de Sternocleidomastoideus).

Cervicogene hoofdpijn

Cervicogene hoofdpijn is een secundaire hoofdpijn die zijn oorsprong vindt in de cervicale wervelkolom (de nek). Het wordt veroorzaakt door onderliggende nekproblemen zoals artrose, spierzwakte, spierstijfheid of letsel. De symptomen van cervicogene hoofdpijn omvatten eenzijdige pijn die begint in de nek en uitstraalt naar de achterkant van het hoofd, de slapen, en de ogen. Vaak gaat de hoofdpijn gepaard met nekpijn en stijfheid, en kan stress of veel zitten in dezelfde houding de hoofdpijn verergeren.

Nek artrose

Nekartrose is een degeneratieve aandoening waarbij de tussenwervelschijven en gewrichten in de nek slijten. Dit proces kan leiden tot pijn, stijfheid en verminderde mobiliteit van de nek. De aandoening komt vaak voor bij ouderen als gevolg van het natuurlijke verouderingsproces, maar kan ook versneld worden door letsel of overbelasting. Ook leefstijl (voeding en de mate van beweging) heeft een link met het ontstaan van artrose. Diagnose wordt gesteld via lichamelijk onderzoek en een röntgenfoto, MRI, of CT-scan. Behandeling richt zich op pijnverlichting en verbetering van de gewrichtsfunctie en kan bestaan uit fysiotherapie, ontstekingsremmende medicatie. Neem bij twijfel over je symptomen altijd contact op met een fysiotherapeut of huisarts.

Oorzaak van nekklachten

Pijn in de nek kan verschillende oorzaken hebben. Bij Energenic kijken we altijd naar de aansturing van de verschillende spieren. Op die manier vinden we de oorzaak nogal eens op een andere plek dan waar de pijn zit. Zo kan een nek verstijven omdat het compenseert voor een zwakke onderrug. Nekklachten kunnen meer links hebben in het lichaam die het waard zijn om te checken. Denk aan een link met de schouder, het schouderblad of het bekken. Bij behandeling van nekklachten zijn er veel mogelijkheden en dat maakt een nekklacht soms meer complex dan het lijkt.

Dat geldt vooral voor een klachtenbeeld wat langzaam is ontstaan. Bij nekpijn na een ongeluk of ongeval is het makkelijk te herleiden wat de oorzaak is. Dan nog is aansturing belangrijk: mocht de aansturing en coördinatie van de nekspieren optimaal zijn geweest, dan was dan het letsel na het ongeluk wellicht kleiner geweest.

Zoals eerder beschreven is er een grote link tussen nekklachten en stress. Ook werkhouding kan invloed hebben op het ontstaan en blijven bestaan van nekklachten. Vaak ontstaat er door een werkhouding een disbalans tussen de buigers van de nek en de strekkers van de nek. Hierdoor ontstaat een anteropositie van het hoofd.

Wat kun je zelf doen bij nekklachten

Bij nekklachten zijn er verschillende dingen die je zelf kunt doen om de pijn te verlichten en het herstel te bevorderen. Natuurlijk is het (net als bij rugklachten) belangrijk om een goede houding tijdens zitten, staan en slapen te hebben en behouden. Denk vooral aan je houding tijdens werkzaamheden achter een computer. Zorg dat het scherm op ooghoogte staat en dat je recht achter je computer zit. Zorg ook dat de armen ondersteunt zijn en corrigeer een naar vorenstaande stand van het hoofd (kruip niet in je computerscherm!).

Verder is het belangrijk om dynamisch te zijn op de werkplek: wissel veel af van houding en kom geregeld uit de zitpositie. Beweeg ook veel tijdens een werkdag. Loop een rondje door kantoor. Zelfs een minuut is al genoeg (mits geregeld) en gaat niet ten koste van je productiviteit.

Omdat er vaak een relatie is met stress kan het verstandig zijn om ontspanningsoefeningen te doen. Denk aan meditatie, mindfulness oefeningen, bodyscan, progressieve relaxatie, ademhalingsoefeningen, etc. Dit kan meteen een goede onderbreking van je zithouding tijdens een werkdag.

Krachttraining bij nekklachten

Ben je een frequente sportschoolbezoeker die aan krachttraining doet? Dan adviseren we je de intensiteit te verminderen en oefeningen langzaam uit te voeren. Voer altijd de volledige, pijnvrije bewegingsuitslag uit. Als je tijdens een oefening toenemende pijn voelt, breek de oefening dan af. Pijn tijdens de oefening betekent dat de intensiteit van de oefening te hoog ligt voor het weefsel dat (over) belast wordt. Pijn na de training wijst erop dat je trainingsvolume te hoog was. Bijvoorbeeld, als je 6 sets hebt gedaan verdeeld over 2 nek/ schouder (blad) oefeningen en je ervaart daarna meer klachten, doe dan de volgende keer 4 sets en evalueer het verschil. Als je geen pijn hebt tijdens én na de training, dan kun je de intensiteit geleidelijk verhogen.

Bovenstaande regels gelden ook voor oefeningen die je thuis doet. Omdat de nek gelinkt kan zijn met zwakte in de rug of rond het bekken, zijn ook oefeningen voor deze regio’s interessant als je nekklachten hebt.